МӘҠӘЛДӘР
Хеҙмәт тураһында:
· Башланған эш - бөткән эш.
· Белгәнгә яҡты, белмәгәнгә ҡараңғы.
· Белеме барҙың ҡәҙере бар.
· Буй үҫтермә, аҡыл үҫтер.
· Егет кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
· Ҡалған эшкә ҡар яуа.
· Тырышлыҡ - ҙурлыҡ, ялҡаулыҡ – хурлыҡ.
· Хеҙмәте юҡтың хөрмәте юҡ.
· Һөнәрле кеше - ҡораллы кеше.
· Ялҡау аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә, күп тешләй.
· Ялҡауҙың көн дә башы ауырый.
· Ергә эйелһәң, байлыҡ килә.
· Ергә тамған тир - гәүһәр.
· Ил ҡеүәте - икмәктә.
Тыуған ил, батырлыҡ тураһындағы мәҡәлдәр:
· Алтын- көмөш яуған ерҙән тыуған-үҫкән ил артыҡ.
· Берҙең көнө ил менән, илдең көнө ер менән.
· Ил ҡәҙерен белмәгән - башын юғалтҡан, ер ҡәҙерен белмәгән - ашын юғалтҡан.
· Ир аҡылы - бер алтын, ил аҡылы – мең алтын.
· Антты бирә лә бел, үтәй ҙә бел.
· Аттың даны егет ҡулында, егеттең даны үҙ ҡулында.
· Батырмын, тип кем әйтмәй, яу килгәндә өнө юҡ.
· Батырлыҡ яуҙа беленер, мәргәнлек ауҙа беленер.
· Ҡурҡаҡтың күҙе дүрт булыр.
· Ауға барһан, зирәк бул, юлдашыңа терәк бул.
· Ике кәңәш бер булһа, илле егет йөҙ була.
· Ебәк билғау- бил күрке.
Батыр егет-ил күрке.
· Ир-егеттең ике юлдашы бар:
Береһе-батырлыҡ,
Икенсеһе-тәүәккеллек.
· Батыр ғүмере –ике.
· «Халҡым» тигән ир - алтын.
· Ирҙең даны иленән,
Халҡы менән еренән.
· Ир- егет үҙе өсөн тыуа, иле өсөн үлә.
· Батыр бер үлә, ҡурҡаҡ ҡырҡ үлә.
· Ил эшенең иртәгәһе маҡтаулы.
· Мал торған ерен онотмаҫ, егет тыуған илен онотмаҫ.
· Илең ни күрһә, һин дә шуны күрерһең.
· Беләгенә ҡарама, йөрәгенә ҡара.
· Яуҙан ҡасып ҡайтҡансы яралы ҡайт.
Тормош-көнкүреш тураһында.
· Аҡрын барһаң, алыҫ китерһең.
· Аҡыл йәштә түгел, башта.
· Аманатҡа хыянат итмә.
· Аҫыл таш ерҙә ятмаҫ.
· Ата-әсәңә ни ҡылһаң, үҙең шуны күрерһең.
· Бурлыҡтың һуңы-хурлыҡ.
· Йоҡо тамаҡ туйҙырмай.
· Туралыҡтың төбө аҫыл таш.
· Уйнап һөйләһәң дә, уйлап һөйлә.
· Уты һүнһә лә, ҡуҙы ҡала.
· Һүҙ яраһы һөңгө яраһынан ҡатыраҡ.
· Егет кешегэ етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
Һандар менән мәҡәлдәр
· Ете ҡат үлсә,бер ҡат киҫ.
· Атлы йәшәр юлдаш ҡайтһа,атлмыш йәшәр күрә барһын.
· Егет кешегэ етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
· Ҡурҡаҡтың куҙе дүртәү.
· Ике кәңәш бер булһа, илле егет йөҙ була.
· Биште эшләгәнсе берҙе еренә еткереп эшлә.
· Егәрленең ҡулы етәү.
· Йөҙ һумың булғансы, йөҙ дуҫың булһын.
· Ир аҡылы бер алтын , ил аҡылы мең алтын.
· Батыр бер үлә, ҡурҡаҡ мең үлә.
· Ике кәмәнең ҡойроғон бер юлы тотмайҙар.
· Берҙә түгел, илдә көҫ.
· Һигеҙ һыйыр аҫрагансы, һимеҙ һыйыр аҫыра.
· Бер утын мейестә лә янмаҫ, күмәк утын яланда ла яныр.
· Унды һайлағансы, берҙе һайлауың яҡшыраҡ.
· Көслө берҙе еңер, белемле меңде еңер.
· Ике ҡуян артынан йүгерһәң, берәүһен дә тота алмаҫһың.
· Бер ағас ҡырҡһаң, ҡырҡты ултырт.
· Бер ҡаҙанға ике тәкә башы һыймай.
· Берәүҙән икәү, икәүҙән өсәү яҡшы.
· Ун тапҡыр ишеткәнсе, бер тапҡыр күр.
· Бер ҡуянды ике тунамайҙар.
Ғаилә мөнәсәбәттәре тураһында
· Алдың да ышаныс булһын, артың да таяныс булһын.
· Ауыҙың ни әйткәнде ҡолағың ишетһен.
· Бер олоноҡон тыңла, бер кесенекен тыңла.
· Ике тапҡыр уйла, бер тапҡыр һөйлә.
· Ир бала атаһына таяу, ҡыҙ бала өй эсендә буяу.
· Кеше аҡылын ишет, үҙ аҡылың менән эш ит.
· Кешегә соҡор ҡаҙыма, үҙең төшөрһөң.
· Көйҙөргән дә-тел,һөйҙөргән дә-тел, көлдөргән дә-тел ,бөлдөргән дә –тел.
· Ни сәсһәң-шуны урырһың,ни ҡылһаң-шуны күрерһең.
· Үҙеңде ҙурлама, кешене хурлама.
· Һуҙҙең башынан элек төбөн уйла.
· Ялған һөйләһәң - тотолорһоң, дөрөҫ һөйләһәң - ҡотолорһоң.
Яҡшылыҡ һәм яманлыҡ тураһында
· Иҙгелек ерҙә ҡалмаҫ.
· Ҡөн яманы китер, әҙәм яманы китмәҫ.
· Ҡояш янында -йылылыҡ, әсә янында-изгелек.
· Яҡшы ҡағылһа – йән һөйөнә, яман ҡағылһа – йән көйөнә.
· Яҡшынан ҡасма, яманға аяҡ баҫма.
· Яҡшы һүҙ балдан татлы.
· Яман кешенең теле әсе.
· Кесегә мәрхәмәт ит, олоға итәғәт ит.
· Ҡартты ҡәҙерләһәң, ҡартайғас ҡәҙер күрерһең.
· Яҡшылыҡ ҡылған – аш йыйған, яманлыҡ ҡылған – таш йыйған.
· Яман арба юл боҙор, яман арба ил боҙор.
· Яҡшылыҡҡа яҡшылыҡ – һәр кешенең эшелер; яманлыҡҡа яҡшылыҡ – ир кешенең эшелер.
Икмәк тураһында мәҡәлдәр.
· Асыҡ ауыҙҙан икмәк тә ҡаса.
· Ер ҡәҙере игендә, кеше ҡәҙере белемдә.
Дуҫлыҡ тураһында.
· Дуҫ көлгәндә беленмәй, бөлгәндә беленә.
· Ике яҡшы дуҫ булһа, ике аранан ел үтмәҫ.
| 
